E-mail: guus@ham-muiden.nl
Redactie en uitgave: Historisch Archief Muiden. Burg. de Raadtsingel 32, 1398 BG Muiden.Tel.nr. 029426-4922

Special

 
 

DE KAART VAN DE KRUITFABRIEK

De Kromme Waepolder anno 1701, met in het midden de grote dijkdoorbraak van 5 november 1675.

Fragment van een kaart uit 1865 met in het midden (boven de trekvaart ) de “ Buskruidmolen” omringd door een bosje bomen.

Tijdens de discussies over het voormalige Kruitfabriekterrein zijn er soms storende misverstanden over de geschiedenis van het terrein. Zo beweerde iemand onlangs nog dat er een ‘ruim 300 jaar oud bos’ zou staan. Om aan dit misverstand een eind te maken en om wellicht andere vragen over de lange geschiedenis van deze polder te beantwoorden brengt het HAM deze maand dit blad uit met een special over de kaarten van de Kruitfabriek.              

Muiden nu

Luchtfoto uit 1989

1560

Op de oudste kaart van Muiden, die van Jacob van Deventer uit +- 1560, is er in de wijde omtrek van Muiden geen bos te zien. De trekvaarten waren er nog niet en de route van Muiden naar Amsterdam en Naarden liep over de zeedijken. De Noorderrietpolder was drassig, moerasachtig gebied.

1649

Op (een fragment van) de kaart van Boxshoorn (1632) in de atlas van Blaeu (1649) ziet het gebied ten westen van Muiden er uit als een keurig door rechte sloten verkaveld weidegebied met koeien en paarden. De weg van Amsterdam naar Muiden en Naarden is al netjes ingetekend, maar de trekvaart (1641) ontbreekt vreemd genoeg nog. Van een kruitmolen of bos is nog geen sprake.

 

1701

Op 5 december 1701 krijgt Reynier van Cuyk voor 60 gulden per jaar 4 morgen land in eeuwigdurende erfpacht van het ‘Hoogheemraadschap van den Zeeburg en Diemerdijk.‘ Op 21 januari 1702 besluit de vroedschap van Muiden aan hem, op bepaalde voorwaarden, vergunning te verlenen “tot het stellen van een Cruydmolen.” Dit is dus het begin van de Kruitfabriek in Muiden. De afgelegen locatie is een van de redenen voor de vestiging in de Kromme Waepolder. (Zie ook pag. 1)

  1865

In 1865 is de “ Buskruidmolen” nog steeds een geïsoleerde plek in wat dan de Noord- of

Rietpolder heet. Er staan alleen wat bomen rond de kruitmolen, de rest is rietland.

(Zie ook pag. 1).

1883

Tot 1889 bleef men bij de Krijgsman, zoals de fabriek officieel heette, uitsluitend zwart buskruid maken. Daarvoor had men grote hoeveelheden houtskool nodig. Zoals men op de bovenstaande plattegrond van de fabriek uit 1883 ziet was een deel van de grond in gebruik als rietland, een deel als weiland en een deel als plantsoen. Ook waren er bomen en hakhout en een “open bergplaats voor hout tot verkoling.” Later, toen men overging op het zogenaamde ‘rookloze of rookzwakke’ buskruit, was er geen houtskool meer nodig. Het hakhout kon rustig uitgroeien tot een parkachtige omgeving.

1905

Op dit fragment van een stafkaart uit 1888 die in 1905 werd herzien, zijn verspreid over het lange fabrieksterrein groepjes bomen te zien. Er is een concentratie bij het sluisje en ten oosten van het grote wiel maar verder is er nog geen groot aaneengesloten bos. Dat is pas ontstaan in de laatste honderd jaar. Door het geïsoleerde karakter van het terrein, omgeven met water en allerlei noodzakelijke veiligheidsmaatregelen, kon er een bosgebied ontstaan dat uniek is in haar soort. De rijkdom op het gebied van flora en fauna is onomstreden. Het moerasachtige karakter past goed bij de drassige rietpolder ten oosten en ten westen van het fabrieksterrein en vormt er een onlosmakelijk geheel mee.

De woningbouwplannen maken dus geen eind aan een “ruim driehonderd jaar oud bos” maar wel aan een ruim driehonderd jaar oud cultuurlandschap met grote natuurhistorische waarde. Zoals men op het bovenstaande kaartje kan zien is er in de afgelopen eeuw al het nodige veranderd.

Bronnen:

  • Kruitpad 16, de kruitfabriek in Muiden 1702-2002 – Uitgave Historisch Archief Muiden juni 2002.
  • Het Muiderslot ‘ fameux ende in ’t ooghe leggende’ –H.Boers/Y. Molenaar/ G. vd Stroom, 2004.
  • Gemeenteatlas van Nederland/Noord-Holland - J. Kuyper, heruitgave Zaltbommel 1971.

 

 
Did you come to my page by SearchEngine? Click here to see my WebSite...